Chia sẻ nguồn gen bò sữa: Cách doanh nghiệp Việt góp lời giải cho bài toán giống

 Nhiều năm qua, ngành chăn nuôi bò sữa Việt Nam đối mặt với một nghịch lý kéo dài; để đạt năng suất cao phải nhập khẩu bò giống từ các quốc gia có nền chăn nuôi phát triển; nhưng khi đưa về môi trường nhiệt đới ẩm, biên độ nhiệt lớn như Việt Nam, không ít cá thể giảm năng suất, gia tăng bệnh tật, làm chi phí sản xuất đội lên và hiệu quả kinh tế suy giảm.

Thực tế này khiến người chăn nuôi rơi vào thế khó. Nuôi bò nội thì sản lượng sữa thấp, còn bò nhập khẩu lại tiềm ẩn rủi ro cao, nhất là trong bối cảnh giá thức ăn chăn nuôi biến động và giá thu mua sữa chưa ổn định. Bài toán đặt ra không chỉ là tăng số lượng đàn, mà là làm chủ nguồn giống phù hợp với điều kiện khí hậu và môi trường trong nước.

Từ yêu cầu đó, Công ty Cổ phần Hồ Toản (phường Mỹ Lâm, tỉnh Tuyên Quang) đã chủ động lựa chọn hướng đi dài hạn; đầu tư bài bản cho công tác quản lý di truyền, từng bước “Việt hóa” nguồn gen bò sữa năng suất cao. Doanh nghiệp này lựa chọn tinh đực chất lượng từ các quốc gia có hệ thống chọn giống tiên tiến như Hoa Kỳ, Israel, Canada, kết hợp với quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng và kiểm soát môi trường chăn nuôi nghiêm ngặt ngay tại Việt Nam.

Kết quả cho thấy, các cá thể bò sữa được mang thai, sinh trưởng và phát triển trong điều kiện khí hậu bản địa không chỉ giữ được nền tảng gen năng suất cao, mà còn thể hiện khả năng thích nghi tốt hơn với nhiệt độ, độ ẩm và chế độ dinh dưỡng tại Việt Nam. Đây được xem là “thế hệ chuyển tiếp” quan trọng, tạo nền móng cho việc hình thành nguồn gen ổn định trong nước.

Theo thống kê của doanh nghiệp, với quy mô khoảng 2.800 con, năng suất sữa bình quân tại trang trại của Công ty Cổ phần Hồ Toản đạt khoảng 38,6 kg/con/ngày; nhiều cá thể cho sản lượng vượt trội so với mặt bằng chung. Những con số này cho thấy hiệu quả rõ rệt của việc kết hợp giữa di truyền chọn lọc và công nghệ chăn nuôi hiện đại.

Đáng chú ý, doanh nghiệp không giữ kết quả này cho riêng mình. Sáng 11/12, Công ty Cổ phần Hồ Toản đã trao tặng hai cá thể bò sữa đực giống HF thuần chủng, được sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, cho Trung tâm Giống gia súc lớn Trung ương (Viện Chăn nuôi). Đây được đánh giá là nguồn gen quý trong bối cảnh đàn bò sữa tại nhiều nông hộ đang có xu hướng suy giảm.

Theo các chuyên gia, chỉ cần một cá thể đực giống đạt chuẩn được đưa vào khai thác tinh thương phẩm, có thể tạo ra hàng nghìn bê con mang gen tốt, qua đó lan tỏa hiệu quả chọn giống tới các địa phương và người chăn nuôi. Việc doanh nghiệp chủ động chia sẻ nguồn gen cho cơ quan nghiên cứu nhà nước vì vậy mang ý nghĩa lâu dài đối với toàn ngành.

Trong bối cảnh nhiều nông hộ đang thu hẹp đàn do hiệu quả kinh tế giảm, việc hình thành được nguồn giống thuần, thích nghi tốt ngay trong nước có ý nghĩa then chốt. Chủ động giống không chỉ giúp giảm chi phí nhập khẩu, mà còn hạn chế rủi ro trong quá trình chăn nuôi, tạo nền tảng nâng cao năng suất một cách bền vững.